در سال‌های اخیر، خاورمیانه شاهد تنش‌های فزاینده‌ای میان قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بوده است. یکی از مهم‌ترین محورهای این تنش، برخوردهای مستقیم و غیرمستقیم میان رژیم صهیونیستی و جمهوری اسلامی ایران است که با حمایت همه‌جانبه ایالات متحده وارد مرحله‌ای تازه و بسیار خطرناک شده است. حملات نظامی اخیر اسرائیل به تأسیسات علمی، نظامی و هسته‌ای ایران در ۱۳ژوئن ۲۰۲۵، که به شهادت جمعی از فرماندهان، دانشمندان و افراد ملکی انجامید، زنگ خطری برای کل منطقه به صدا درآورد. در این میان، افغانستان به عنوان کشوری که روابط عمیق فرهنگی، مذهبی، اقتصادی و تاریخی با جمهوری اسلامی ایران دارد، به‌شدت تحت تأثیر قرار گرفته و می‌گیرد.
جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین شرکای تجاری افغانستان، سالانه بیش از سه میلیارد دلار تبادل اقتصادی با این کشور دارد. افزون بر این، در سال ۱۴۰۲ پنج تفاهم‌نامه مهم همکاری در زمینه‌های ترانزیت بین‌المللی، معادن، ترانزیت هوایی، همکاری‌های مناطق آزاد و کمیسیون مشترک اقتصادی میان دو کشور به امضا رسید که نشان‌دهنده عمق وابستگی متقابل اقتصادی است. در چنین شرایطی، گسترش جنگ تحمیلی علیه ایران، نه تنها بنیان‌های اقتصاد این کشور را هدف قرار می‌دهد، بلکه پیامدهای جدی و مستقیم بر افغانستان نیز برجای می‌گذارد.
حملات مکرر به تأسیسات نفتی و هسته‌ای ایران می‌تواند منجر به کاهش تولید و صادرات انرژی از این کشور شود که طبیعتاً باعث افزایش قیمت جهانی نفت و اختلال در بازارهای انرژی منطقه خواهد شد. افغانستان که بخش بزرگی از نیازهای سوختی، مصالح ساختمانی و حتی مواد غذایی خود را از ایران تأمین می‌کند، با افزایش شدید قیمت‌ها، کاهش واردات و فشار تورمی مواجه خواهد شد. این مسئله برای کشوری که به دلیل تحریم‌ها، قطع ارتباط بانکی بین‌المللی و چالش‌های داخلی اقتصادی شکننده دارد، بسیار خطرناک است. جنگ میان ایران و اسرائیل همچنین می‌تواند تأمین برق افغانستان را که بخشی از آن از ایران وارد می‌شود، با مشکل مواجه سازد. کمبود انرژی نه تنها بر زندگی روزمره مردم، بلکه بر فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی کشور نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت. به علاوه، اختلال در مسیرهای ترانزیتی و افزایش هزینه‌های حمل و نقل نیز از دیگر پیامدهای این بحران است که فشار مضاعفی بر مردم افغانستان وارد خواهد کرد.
از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران در چارچوب اصول بین‌المللی، حق دفاع مشروع از خود را دارد و پاسخ‌های موشکی این کشور به تجاوزات رژیم صهیونیستی در همین چارچوب قابل توجیه است. با این حال، تداوم این درگیری، زمینه گسترش بحران، بی‌ثباتی منطقه‌ای و حتی بروز درگیری‌های ناخواسته در کشورهای همسایه را فراهم می‌آورد. برای افغانستان که در جستجوی ثبات و بازسازی است، گسترش جنگ در منطقه یک تهدید حیاتی به شمار می‌رود.
در چنین شرایطی، ضرورت گفت‌وگو، عقلانیت و بازگشت به راه‌حل‌های سیاسی بیش از پیش احساس می‌شود. کشورهای منطقه، سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای اسلامی باید برای پایان دادن به جنگ و جلوگیری از گسترش آن، نقش فعال‌تری ایفا کنند. تجربه نشان داده است که هیچ راه‌حلی جز مذاکره، احترام به حاکمیت کشورها و پرهیز از مداخله خارجی، به تأمین صلح و ثبات در منطقه منجر نخواهد شد. جمهوری اسلامی ایران، علی‌رغم تمامی فشارها، همواره بر اصل گفت‌وگو و همکاری منطقه‌ای تأکید کرده و این فرصت باید به درستی مدیریت شود تا بحران پایان یابد. صلح و ثبات منطقه‌ای تنها از مسیر تفاهم و تعامل ممکن است، نه از مسیر تجاوز و تحمیل.
منبع: خبرگزاری آوا
لینک:
نظر شما